Khi nào thì Tòa án quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt đối với người phạm tội?

          Trước hết, quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng là quy định trong pháp luật hình sự Việt Nam, mang tính chất nhân đạo trong quyết định hình phạt đối với người có hành vi phạm tội thông qua việc giảm bớt trách nhiệm hình sự bằng việc áp dụng loại hình phạt khác nhẹ hơn và mức hình phạt bị áp dụng thấp hơn khi đáp ứng các điều kiện quy định.

          Vậy, khi nào thì Tòa án quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, hya nói cách khác là điều kiện quy định để người phạm tội có thể được áp dụng hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt?

          Tại khoản 1 Điều 54 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017 (sau đây gọi tắt là BLHS) quy định như sau: “Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật khi người phạm tội có ít nhất hai tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 của Bộ luật này”.

          Theo quy định nêu trên, để quyết định hình phạt nhẹ hơn thì người phạm tội phải có ít nhất 02 tình tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 Điều 51 BLHS. Tức là, trong vụ án đó, khi người có hành vi phạm tội có nhiều tình tiết có tính chất làm giảm đi mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi phạm tội nhưng khi các tình tiết này được vận dụng để trở thành tình tiết giảm nhẹ thì ít nhất phải có 02 tình tiết được luật quy định, đồng thời giới hạn hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt phải trong phạm vi của khung hình phạt nhẹ hơn liền kề trước hoặc liền kề sau của khung đó.

                                                                                                                              Ảnh minh họa: Nguồn Internet

          Bên cạnh đó, tại khoản 2 Điều 54 BLHS cũng quy định về trường hợp Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật đối khi người thực hiện tội phạm là: người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể. Trên thực tế, trong các vụ án có đồng phạm, người giúp sức là người tạo điều kiện tinh thần hoặc vật chất cho việc thực hiện tội phạm, nhưng “người giúp sức có vai trò không đáng kể” có thể được hiểu là việc hỗ trợ về tinh thần, vật chất của người này đối với việc thực hiện tội phạm của các đồng phạm khác không mang tính chất quyết định, việc thực hiện tội phạm của các đồng phạm khác trong cùng vụ án có tính chất manh động, nguy hiểm hơn. Do đó, để đảm bảo nguyên tắc phân hóa trách nhiệm hình sự, quyết định hình phạt “đúng người, đúng tội” và cũng đảm bảo tính nhân văn của hình phạt đối với chủ thể này nên khoản 2 Điều 54 BLHS đã quy định như trên là phù hợp với diễn biến tội phạm trên thực tế.

          Mặt khác, khoản 3 Điều 54 BLHS cũng quy định: “Trong trường hợp có đủ các điều kiện quy định tại khoản 1 hoặc khoản 2 Điều này nhưng điều luật chỉ có một khung hình phạt hoặc khung hình phạt đó là khung hình phạt nhẹ nhất, thì Tòa án có thể quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt hoặc chuyển sang một hình phạt khác thuộc loại nhẹ hơn. Lý do của việc giảm nhẹ phải được ghi rõ trong bản án”.

-----------------------------------------------------------------

Trên đây là bài viết do Văn phòng luật sư Như Khuê thực hiện, mang tính chất tham khảo, mọi chi tiết xin vui lòng liên hệ:

          - Trụ sở chính tại Hà Nội: Số 16 Phan Văn Trị, phường Quốc Tử Giám, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội;

          - Chi nhánh tại Tp. Hồ Chí Minh: Số 19 đường số 4, khu DC Cityland, phường 10, quận Gò Vấp, Tp. Hồ Chí Minh.

          Hotline: 0971862176

          Gmail: vplsnhukhue@gmail.com